Ludomir Grzybowski - autor pamiętnika z Powstania Styczniowego



Grzybowski Ludomir, uczestnik Powstania Styczniowego, autor wspomnień "Opis powstania polskiego w roku 1863 i 1864 w województwie krakowskim", które stanowią cenny materiał pamiętnikarski. Był synem urzędnika sądu w Chęcinach. Do Powstania Styczniowego pracował w chęcińskim sądzie poprawczym jako archiwista. W okresie manifestacji patriotyczno-religijnych w latach 1860–1861, będąc mieszkańcem Chęcin, czynnie w nich uczestniczył. Pracował w organizacji cywilnej powstania. Po wybuchu Powstania Styczniowego dołączył do oddziału Mariana Langiewicza na Świętym Krzyżu. Z oddziałem Langiewicza przeszedł cały szlak bojowy po Grochowiska. Po bitwie tej Langiewicz i część powstańców przeszła do Galicji i tam zostali aresztowani przez Austriaków. Grzybowski nie przeszedł. Od czerwca 1863 r. był w oddziale powstańczej żandarmerii Bogusza, następnie pod rozkazami Iskry, później Chmieleńskiego. 

W październiku 1863 r. roku trafił pod rozkazy gen. Hauke Bosaka. Służył w kawalerii. Ranny podczas potyczki pod Strojnowem 4 listopada 1863 r. został skierowany na leczenie. Do oddziału powrócił pod koniec 1863 r. Po klęsce opatowskiej 21 lutego 1864 r. ukrywał się w Rudzie Strawczyńskiej. 
W marcu 1864 r. został aresztowany i zamknięty w kieleckim więzieniu. Dzięki układom i łapówkom został zwolniony. Nie mogąc podjąć wcześniej wykonywanej pracy w administracji państwowej, został rachmistrzem w dobrach ziemskich Motkowice, należących do Lanckorońskich.[1]



[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludomir_Grzybowski - dostęp 14.01.2019


Podczas ostatnich poszukiwań udało mi się ustalić kolejne szczegóły dotyczące dziejów Ludomira Grzybowskiego. Podstawą do uzupełnienia tych danych są: akt urodzenia Ludomira Grzybowskiego z Parafii Katedralnej w Kielcach (nr 191 z 1842 r.) oraz akt ślubu (nr 10 z 1878 r.) z Heleną Dąbską, zamieszczony w księgach parafialnych w Dobrowodzie (k. Buska Zdroju).

Ludomir Grzybowski urodził się 15 stycznia 1842 roku. Był synem Jana Grzybowskiego (36 lat), urzędnika Sądu Kryminalnego, zamieszkałego w Kielcach i Augustyny z Lengników (lat 33). Ochrzczony w dniu 28 marca 1842 r. otrzymał imiona: Ludomir Ludwik Fabjan. Rodzicami chrzestnymi byli Alojzy Englisz i Aniela Lechowska.

Ślub z Heleną Dąbską (zamieszkałą w Dobrowodzie) odbył się 3 października 1878 r. w kościele parafialnym w Dobrowodzie. Ludomir Grzybowski mieszkał wówczas we wsi Jankowice, parafii Przybysławice, w Diecezji Sandomierskiej (obecnie gm. Ożarów, powiat opatowski).

 Zmarł 11 grudnia 1919 r. dożywszy odzyskania Niepodległości przez Polskę. Jest pochowany na Starym Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze nr 222.

Ciekawym wątkiem do dalszych badań historycznych są, zawiązywane na przełomie XIX i XX wieku, związki małżeńskie Grzybowskich z Czaplickimi (zamieszkałymi w Ujnach) i Raczyńskimi (zamieszkałymi w Drugni). Zwłaszcza, kiedy zwróci się uwagę na fakt, że Ludomir Grzybowski wspomina, iż to właśnie z Czaplickim pojawił się w początkach Powstania Styczniowego w Ujnach, skąd wspólnie wyruszyli by dołączyć do oddziału Mariana Langiewicza.

Komentarze

  1. Anonimowy23 lipca 2022 17:20

    Wg. własnych źródeł rodzinnych , ti nie jest Ludomir Grzybowski lecz Adolf Franciszek Vertun.
    LG urodził się w 1942 roku a fotografia jest ok 1895 roku i osoba na niej nie może mieć 50 lat ..

    OdpowiedzUsuń
  2. Romuald Sadowski3 sierpnia 2022 06:30

    To niezmiernie ciekawe... Opublikowane zdjęcie jest pozyskane od potomków Ludomira Grzybowskiego, co oczywiście nie wyklucza pomyłki! Będę zobowiązany za kontakt - warto wyeliminować błędne informacje z obiegu... Pozdrawiam. RS

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Urywki z historii szkoły w Szczecnie

Obraz
     Budynek szkoły po II wojnie światowej          Po upadku Powstania Styczniowego 1863/64 nastąpił znaczący przyrost ilości nowo powstających szkół tzw. elementarnych na terenie Królestwa Polskiego. Na lata 1865-1867 przypada masowe otwieranie nowych szkół. Właśnie w 1867 r. powstała szkoła w Szczecnie .[1]  Szkoły elementarne, zwłaszcza wiejskie były przez całą drugą połowę XIX wieku prawie całkowicie utrzymywane przez ludność miejscową. W związku jednak z nasilającą się akcją rusyfikacyjną mieszkańcy nie byli zainteresowani utrzymywaniem szkół, w których nauczano w języku obcym. Dopiero  począwszy   od 1899 roku większość szkół otrzymywało niewielką dotację ze strony skarbu państwa. Roczny budżet szkoły wiejskiej, takiej jak w Szczecnie, nie przekraczał 315 rubli.      Źródła z drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku są bardzo ubogie. Brak dokładnych danych nie pozwala na pełne odtworzenie nazwisk kadry nauczycielskiej. Wiadomo natomiast, że w latach siedemdziesiątych XIX stu
Czytaj więcej

Czarna - wieś z dwóch parafii... Drugni i Pierzchnicy

Obraz
Ruiny zabudowań drewnianych w Czarnej - 2018 r. Mniej więcej do połowy wieku XIX wieś Czarna była własnością prywatną i do tego okresu podlegała parafii Drugnia. Zmiana właściwości parafii nastąpiła najprawdopodobniej w drugiej połowie XIX wieku. Pod koniec tegoż  wieku   miejscowość została określona w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego jako: osada w powiecie kieleckim w gminie Szczecno, parafii Pierzchnica. Wieś Czarna leżała wówczas w obrębie województwa sandomierskiego, a sąsiednie Ujny już w województwie krakowskim. Tu przebiegała granica między tymi województwami. W grudniu 1863 r. miała tu miejsce potyczka Powstania Styczniowego: 18.12.63. Czarna , S. ob. opatowski; 13 km . płn.-zch. od Rakowa. (Cisów). Załatwiwszy się z powstańcami pod Bodziechowem udał się Czengiery  z rannymi do Radomia, a Bentkowskiemu i Suchoninowi polecił posunąć się z Opatowa przez Łagów i Pierzchnię. [Pierzchnicę - przyp. autora] W czasie marszu Bentkowski dowiedziawszy się że w
Czytaj więcej

Zapomniana bitwa pod Włoszczowicami - 21.01.1864 r.

Obraz
                 2. Włoszczowice. Działo się w wsi Piotrkowicach dnia dwudziestego trzeciego Stycznia tysiąc ośmset sześćdziesiątego czwartego roku o godzinie ósmej rano stawili się Julian Mazaraki lat dwadzieścia sześć i January (?) Pawluszek (?) lat czterdzieści liczący obydwa w Włoszczowicach zamieszkali i oświadczyli że w dniu dwudziestym pierwszym Stycznia bieżącego roku o godzinie trzeciej po południu zabitym został w bitwie z Kozakami pod Włoszczowicami Węgier Erdegi mający około lat dwudziestu czterech. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Erdegiego.   Akt ten stawającym przeczytany i przez Nas tylko podpisany wraz z jednym świadkiem, bo drugi pisać nieumie.               X. Wincenty Dobrzański Pleban utrzymujący Akta Stanu Cywilnego.             Na ten  wpis pochodzący z księgi zgonów w Parafii Piotrkowice natknąłem się szukając śladów bitwy pod Strojnowem właśnie w Piotrkowicach, gdzie funkcjonował w okresie Powstania szpital. Zawarta jest tu informacja o śmierci Węg
Czytaj więcej